Adonis (Ali Ahmed Said Eşber'in takmaadı) günümüzde yaşan Arap
şairlerinin en büyüğü olarak kabul edilmektedir. Takmaadı döngüsel yenilenmenin
sembolü olan Fenikeli tanrıya gönderme yapmaktadır. 1930 yılında Suriye'nin
kuzeyindeki bir dağ köyünde doğan Adonis'e, okuryazar bir köylü olan babası
şiiri sevdirir. 1947 yılında komşu şehre gider ve orada Suriye cumhurbaşkanı
Şükri el-Kuvvetli'yle karşılaşır.
O dönemde on iki yaşında olan Adonis kendi yazdığı şiiri
okuyarak kalabalığı etkiler. Başkan ona bir burs vermeye karar verir.
Tartus'daki Fransız lisesine gider. 1954 yılında Şam'daki Suriye
Üniversitesi'nden diplomasını alır (felsefe diploması). İlk şiirlerini on yedi
yaşında yazar. Şiirlerini topladığı Şamlı Mihyar'ın Ezgileri 1961 yılında
yayımlandığında modern Arap şiirinin kurucu eylemlerinden biri olarak görülür.
Eserinin 1983 yılında yayımlanan Fransızca tercümesi, Adonis için dünya çapında
tanınmasının başlangıcına işaret eder.
1955 yılında, Suriye'nin neredeyse bütün Ortadoğu'ya yayılmasını
savunan bir parti olan Suriye Halk Partisi'ne mensup olmaktan altı ay hapse
atılır. 1956'da serbest kalmasının ardından Beyrut'a kaçar ve orada 1957
yılında, Suriye-Lübnanlı şair Yusuf el-Khal'la birlikte Şi'r (Şiir) dergisini
çıkartır. Derginin amacı Arap şiirini kısıtlayan çemberinden çıkarmak ve yabancı
etkilere açmaktır. 1968 yılında Mavakif (Tutumlar) dergisini kurar. Bir özgürlük
alanı ve şiirin "yapısını parçalayan" bir yenilenme laboratuarı olma
iddiasındaki dergi Arap dünyasında hemen yasaklanır.
Adonis bu dergide Baudelaire'i, Henri Michaux'yu, Saint-John
Perse'i Arapçaya ve Ebul Ala el-Maari'yi de Fransızcaya çevirir. Adonis, çağdaş
Arap şiirini, muhteşem geçmişine dayanarak ve Batı şiirinin zenginliğine bakarak
yenilemeye çalışır. Lübnan'daki iç savaşın ardından 1980 yılında Lübnan'dan
kaçarak 1985'ten itibaren Paris'e sığınır.
Günümüzde, sayısız yankı bulan Adonis'in şiiri sesini uzamın ve
zamanın hudutları ötesine taşımaktadır. Fransızcaya çevrilmiş eserleri arasında
şunları sayabiliriz: Chants de Mihyar le Damascène (Poésie-Gallimard, 1983); Le
temps des villes (Mercure de France, 1900); Mémoire du vent (Poèmes 1957-1990)
(Poésie-Gallimard, 1991); La Prière et l'Épée: essai sur la culture arabe
(Mercure de France, 1993); Tombeau pour New York (Sindbad-Actes Sud,
1999).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder